Πετάλι στην Αθήνα

Εδώ και καιρό σκεφτόμουν να γράψω κάποιες σκέψεις για το πώς βλέπω σήμερα τη σχέση ποδήλατου και πόλης, αλλά ποτέ δεν το έκανα. Ώσπου πριν λίγες μέρες μία συνηθισμένη μετακίνηση με ποδήλατο για δουλειά, μου έδωσε την αφορμή να καταγράψω τις καταστάσεις που ζει κανείς καθημερινά κάνοντας πετάλι, καθώς και κάποια προσωπικά συμπεράσματα που προκύπτουν από αυτές.

Τετάρτη πρωί. Μία από τις, όλο και πιο σπάνιες δουλειές, με καλεί στο Σύνταγμα και στο Παλιό Φάληρο, ενώ για πρώτη φορά εδώ και μέρες έχει υποχωρήσει ο χιονιάς και έξω υπάρχει ο ήλιος κρυμμένος πίσω από την πρωινή υγρασία. Ευκαιρία για να κατέβω με το ποδήλατο, business and pleasure που λένε. Κατεβαίνω την Πεντέλης, το πρωινό αεράκι με ξυπνάει όσο 5 διπλοί εσπρέσο, στην πλατεία Δούρου το γνωστό μποτιλιάρισμα, με προσοχή κάνω σλάλομ λίγο στο άλλο ρεύμα, λίγο στο πεζοδρόμιο, γρήγορα βρίσκομαι πρώτος στο φανάρι. Μπαίνω μέσα από Ν. Ψυχικό για να αποφύγω την Κηφισίας, η πυκνότητα λακούβας ανά τρέχον μέτρο απογειώνεται. Αναγκαστικά κόβω ταχύτητα, η κήλη στη μέση με αναγκάζει να σηκώνομαι σε κάθε σχεδόν κραδασμό, μοιραία οι οδηγοί από πίσω μου καθυστερούν, ο δρόμος έχει μία λωρίδα και τα ανοίγματα για να με προσπεράσει κανείς λίγα.

Βγαίνω Σεβαστουπόλεως αραιή κίνηση, αν και τόσο κοντά στην Κηφισίας, στο τέλος η γνωστή κατηφόρα για να βγω Φειδιπίδου, στην οποία απαγορεύεται να μπω, αλλά η εναλλακτική είναι Κηφισίας και δύο φανάρια. Κατεβαίνω με προσοχή στο τέλος ένας ταξιτζής μπαίνει στο δρόμο, ξαφνιάζεται που με βλέπει και κορνάρει κάπως ήπια. Σηκώνω το χέρι, έχει δίκιο.

Καλά τη βγάλαμε με τα στενάκια, μπαίνω Βασ. Σοφίας. Δεν έχεις άλλη επιλογή για να βγεις Σύνταγμα. Πολύ κίνηση και μεγάλες ταχύτητες δίπλα σου, στην κατηφόρα έχει πλάκα, στην ανηφόρα όχι τόσο. Στο ύψος της Μαβίλη αρχίζει το πανηγύρι, φαγωμένο οδόστρωμα, λακούβες, μπαίνω στη λεωφορειολωρίδα, το λεωφορείο πίσω μου κορνάρει γιατί υπάρχει και μία τσιμεντένια λωρίδα δεξιά, μπαίνω εκεί, αυτή ξαφνικά σταματάει, ξαναμπαίνω στη λεωφορειολωρίδα, στην οποίο κάθε προσπάθεια να μπεις ή να βγεις είναι φοβερά επικίνδυνη, αφού τα φωσφοριζέ σημάδια μπορούν να σε ρίξουν κάτω για πλάκα. Στρίβω στο Χίλτον, ένα λεωφορείο είναι σταματημένο στη στάση, το προσπερνάω, αυτό ξεκινάει από τη στάση με προσπερνάει στα 500 μέτρα καινούρια στάση το ξαναπροσπερνάω, η ίδια δουλειά μέχρι το Σύνταγμα. Σκέφτομαι πως αν έπρεπε να φτιάξουν ένα ποδηλατόδρομο κάπου στην Αθήνα, θα έπρεπε να ξεκινήσουν από εδώ ακριβώς.

Τελειώνω τη δουλειά στο Σύνταγμα, πρέπει να πάω Παλιό Φάληρο και λίγο ο φόβος για τις υπερβολικά μεγάλες λεωφόρους, λίγο η όρεξη να πάω μέσα από γειτονιές με οδηγεί να κινηθώ παράλληλα με το τραμ στη Νέα Σμύρνη. Κάθε διασταύρωση με τις γραμμές θέλει πολλή προσοχή και σε λίγο φτάνω Ελευθερίου Βενιζέλου. Εκεί ο δρόμος χωράει ένα μόνο αυτοκίνητο, οι λακούβες πολλές, κινούμαι κάπως πιο αργά από παλιότερα, ίσως να φταίει η πρόσφατη πτώση, ίσως ο ούτε ενός χρόνου γιος, από την άλλη δεν μπορώ να διακόψω και την πορεία μου. Αναγκαστικά καθυστερώ όσους είναι πίσω μου, ίσως βιάζονται περισσότερο από εμένα, μπορεί να είναι μητέρες που πάνε να πάρουν το παιδί από τον παιδικό, εργαζόμενοι που πάνε να πιάσουν δουλειά, ταξιτζήδες που είναι σε ώρα δουλειάς, μπορεί απλά τύποι που βολτάρουν. Έχουν όλοι τη συμπάθεια μου, αλλά δεν πρόκειται να σταματήσω για κανένα, άλλωστε και εγώ στη δουλειά μου πάω. Παραδόξως δεν ακούω ούτε ένα κορνάρισμα, καμία υποψία ξερογκαζιάς που να φανερώνει ανυπομονησία, για αντάλλαγμα στο πρώτο φανάρι κάνω δεξιά και αφήνω πολύ κόσμο να με προσπεράσει. Όσο κατεβαίνω πιο νότια ο καιρός γίνεται πιο γλυκός, η λιακάδα και οι εικόνες μιας γειτονιάς που σπάνια επισκέπτομαι με παρασέρνουν, ώσπου φτάνω στην Αχιλλέως, μία στιγμή δισταγμού, πρέπει να στρίψω ή όχι, αποφασίζω λανθασμένα να πάω ευθεία φρενάρω πολύ για να διασχίσω τις γραμμές και τότε ακούω το πιο απρόσμενο, αλλά και αδικαιολόγητο βρισίδι της ποδηλατικής μου καριέρας: τη λέξη με τα τρία “α” από ένα σεβάσμιο κατά τα άλλα 60άρη με το τυπικό SUV του. Θολώνω και αφού τον ρωτήσω ποιον είπε έτσι, του ανταποδίδω έναν τρυφερό χαρακτηρισμό με έμφαση στην ηλικία του. Δεν το συνηθίζω να ανοίγω καβγάδες στο δρόμο, ούτε πουθενά αλλού, αλλά είναι τόσο προκλητική αλλά και αδικαιολόγητη η στάση του, που η αντίδραση μού βγαίνει αυθόρμητα.

Μία συμπαθής κυρία μου δίνει ακριβείς οδηγίες, για το πώς θα βγω Αμφιθέας, φτάνω στη δουλειά μου και πρέπει να επιστρέψω. Κουβαλάω αρκετά πράγματα, είμαι ντυμένος μάλλον πιο ζεστά απ΄ότι πρέπει, ενώ πρέπει να πάω σχετικά γρήγορα στο γραφείο. Γι΄αυτό προτιμώ να γυρίσω με συγκοινωνία και επειδή βαριέμαι τις μετεπιβιβάσεις τραμ-μετρό κλπ επιλέγω να πάρω τον ηλεκτρικό από Καλλιθέα. Διασχίζω κάθετα τη Συγγρού και συνεχίζω μέχρι να βρω τις γραμμές, η μέρα είναι θαυμάσια και δεν μπορώ να αντισταθώ στο να συνεχίσω στη γνωστή διαδρομή παράλληλα με τις γραμμές μέχρι να βαρεθώ. Όμορφη και ήσυχη διαδρομή μέσα από πεζόδρομους. Κάπου βρίσκω έργα, θυμάμαι πως φτιάχνεται ο νέος ποδηλατόδρομος Φάληρο – Κηφισιά, ένα κομμάτι του είναι σχεδόν έτοιμο, υπερυψωμένο και ασφαλτοστρωμένο κράσπεδο σε σχέση με το δρόμο, ωστοσο η διαδρομή αυτή που κατασκευάζεται τώρα, ήταν ήδη απόλυτα ασφαλής για τους ποδηλάτες, με εξαίρεση 1-2 σημεία. Εδώ και καιρό σκέφτομαι πως ίσως είχαν δίκιο αυτοί που έλεγαν πως άδικα φωνάζαμε παλιότερα για ποδηλατόδρομους και αυτή η παρακάτω εικόνα επιβεβαιώνει τη σκέψη μου.

12 η ώρα το μεσημέρι και δεν υπάρχει κανένα αυτοκίνητο να κινείται ούτε να είναι παρκαρισμένο, ώστε να εμποδίζει τον όποιο ποδηλάτη.

Φτάνω στο πεζόδρομο των Πετραλώνων, πάρα πολλοί πεζοί, δεν έχει νόημα να συνεχίσω, μπαίνω στο σταθμό ηλεκτρικού. Περιμένω να πάρω το ασανσέρ, μπροστά μου μπαίνουν 3 ηλικιωμένοι μου κάνουν σήμα να μπω μέσα και ας στριμωχτούμε. Παίρνω τον συρμό, υπάρχει άλλο ένα ποδήλατο μέσα ένα νεαρός χίπστερ με το κουρσάκι του, πάει για καφέ Μοναστηράκι, ο κόσμος είναι πολύς, στριμοχνώμαστε κάποιοι θα πρέπει να καθαρίσουν τα παντελόνια τους που θα έχουν βρει στην αλυσίδα μου. Κάποια στιγμή φτάνω Μαρούσι, μένει μια καλή ανηφόρα, λίγος ιδρώτας και πίσω στη δουλειά γραφείου.

Κάποια προσωπικά συμπεράσματα λοιπόν, από αυτή αλλά και από άλλες μέρες ποδηλατώντας στην Αθήνα

• δεν πιστεύω πως οι ποδηλάτες είμαστε κάποιο ανώτερο είδος το οποίο έχει πάντα δίκιο και πρέπει όλοι να μας σέβονται, ούτε έχουμε πάντα δίκιο, ούτε βέβαια πρέπει να πηγαίνουμε “με τον σταυρό στο χέρι” και με τον ΚΟΚ αγκαλιά μην τυχόν και κακοχαρακτηριστεί το συνάφι. Γνωρίζω πως κάποιες φορές ενοχλώ τους οδηγούς ή τους επιβάτες των ΜΜΜ, προσπαθώ στα πλαίσια του λογικού αυτό να γίνεται στον ελάχιστο βαθμό, ωστόσο θα μπω κάποια στιγμή και στο άλλο ρεύμα, θα καβαλήσω και το πεζοδρόμιο και θα μπω ανάποδα και στο μονόδρομο. Αυτά όσο γίνεται λιγότερο και όχι γιατί είμαι έξυπνος, αλλά γιατί αν δεν το έκανα θα ακύρωνα το κυριότερο πλεονέκτημα του ποδηλάτου: την ευελιξία του, η οποία σε κάνει να κινείσαι στην πόλη εξίσου γρήγορα με το ΙΧ.
• είμαστε μειοψηφία στο δρόμο και θα είμαστε και για πάντα μειοψηφία. Όσοι και να παρατήσουν το ΙΧ τους για να καβαλήσουν ποδήλατο, πάντα θα υπάρχουν ακόμα περισσότεροι οι οποίοι δεν θα μπορούν να το κάνουν: οικογένειες με μικρά παιδιά, όσοι μετακινούνται σε μεγάλες αποστάσεις, ηλικιωμένοι, άνθρωποι με κινητικά προβλήματα (όχι απαραίτητα ΑΜΕΑ, μία ευαισθησία στον μηνίσκο αρκεί), άνθρωποι με κακή φυσική κατάσταση, που βαριούνται, που είναι όλη τη μέρα στο δρόμο και δεν ξέρουν πού θα πρέπει να πάνε μέσα στη μέρα, άνθρωποι που η δουλειά τους ή η καθημερινότητα τους περιλαμβάνει κουβάλημα βαρών (από τον τεχνίτη που πάει στην οικοδομή μέχρι τον εργένη με τα τάπερ με το φαγητό της βδομάδας). Και βέβαια δεν υπάρχουν στεγανά, αυτός που καβαλάει ποδήλατο, πιθανότατα κάποια άλλη στιγμή της μέρας θα είναι πεζός και μοιραία κάποια άλλη στιγμή θα οδηγάει ΙΧ.
• Αρχίζω να αμφιβάλλω για την χρησιμότητα εν γένει των όποιων “υποδομών” για το ποδήλατο. Γνωρίζω τουλάχιστον μία περιοχή, στην οποία οι ποδηλατόδρομοι βοήθησαν να αυξηθεί ραγδαία η χρήση του ποδηλάτου (μιλάω για τα Βριλήσσια), αλλά αν τα βάλει κανείς κάτω πιστεύω ότι το όποιο κόστος για ποδηλατόδρομους, θέσεις στάθμευσης για ποδήλατα, κοινόχρηστα ποδήλατα κλπ, θα έπιανε πολύ περισσότερο τόπο αν πήγαινε για γραμμές μετρό και τραμ, περισσότερα λεωφορεία, παιδικούς σταθμούς, μεγαλύτερα πεζοδρόμια κλπ.
• Το ποδήλατο είναι ένας καταπληκτικός τρόπος για να μετακινείται κανείς, ακόμα και για καθημερινές μετακινήσεις και όχι μόνο για βόλτα. Ωστόσο είναι ανέφικτο η χρήση του να ξεπεράσει ένα ποσοστό των μετακινήσεων (και το 5% ίσως να είναι υπεραισιόδοξο). Αν θέλουμε να ονειρευόμαστε μία πόλη με πιο ανθρώπινες μετακινήσεις και λιγότερα ή και σχεδόν καθόλου ΙΧ, η μόνη εναλλακτική είναι τα ΜΜΜ.