Σχεδιάζοντας μια βιώσιμη συνοικία: Vauban στη Γερμανία.

Υπάρχουν κάποιες χώρες που προσπαθούν στην πράξη να μειώσουν την εξάρτηση τους από το ΙΧ, όπου σχεδιάζουν νέες συνοικίες με τις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού και προτεραιότητα στις δημόσιες μεταφορές, και όπου όταν απελευθερώνεται κάποιος χώρος δεν ζητούν όλοι να γίνει «πράσινο» γιατί πολύ απλά έχουν εδώ και δεκαετίες αρκετά πάρκα και δάση δίπλα στα σπίτια τους. Ας δούμε λοιπόν πως το καταφέρνουν αυτό ελπίζοντας να το δούμε σύντομα και στα μέρη μας.

Το 1991 το στρατόπεδο του Vauban, 3 χιλιόμετρα έξω από το κέντρο του Freiburg στη Γερμανία, εκκενώθηκε από το Γαλλικό Στρατό που στάθμευε εκεί μετά τον πόλεμο. Από το 1993 ξεκίνησε ο σχεδιασμός μιας νέας συνοικίας για 5000 κατοίκους και 500 εργαζόμενους. Η αρχή τους ήταν το «Μαθαίνουμε σχεδιάζοντας» (learning while planning) μια διαδικασία ανοικτή και χωρίς προαπαιτούμενα με βασικές αρχές την ευελιξία και τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας. Από την αρχή η συμμετοχή των πολιτών στις αποφάσεις και το σχεδιασμό ήταν αποφασιστική και κατέληξε σε ένα πρωτοποριακό σχέδιο: μία πόλη φιλική στον πεζό και τον ποδηλάτη, μία πόλη όπου το ΙΧ είναι πολυτέλεια, μία πόλη από το μέλλον.

Δημιουργήθηκε το Forum Vauban, μια ένωση των κατοίκων με τη μορφή Μη Κυβερνητικής οργάνωσης. Σκοπός της δεν ήταν μόνο να συντονίζει, αλλά και να προτείνει λύσεις σε θέματα πολιτικής και σχεδιασμού και ο ρόλος της ήταν ισάξιος με αυτούς του δήμου και των μελετητών.

Οι βασικές στόχοι κατά το σχεδιασμό ήταν:

• Οι μικρές αποστάσεις μεταξύ των σπιτιών και της εργασίας ή των κοινοχρηστών χώρων για να βοηθούν τις μετακινήσεις με τα πόδια ή το ποδήλατο. H Vauban διαθέτει 600 θέσεις εργασίας έτσι ώστε οι κάτοικοι της να μην αναγκάζονται να μετακινούνται σε μεγάλες αποστάσεις.
• Η χαμηλή δόμηση. Δόθηκαν κίνητρα για να χτιστούν κατοικίες μικρής κλίμακας, είτε από τους κατοίκους, είτε από μικρές κατασκευαστικές. Αποκλείστηκαν όμως οι μεγάλες κατασκευαστικές εταιρίες, όπως όμως και οι μονοκατοικίες γιατί θεωρήθηκαν μη «βιώσιμες».
• Η προστασία του περιβάλλοντος. Προστατεύτηκαν το ήδη υπάρχοντα δέντρα, κατασκευάστηκε σύστημα συμπαραγωγής θέρμανσης σε κλίμακα συνοικίας, δόθηκαν κίνητρα για τη χρήση ηλιακής ενέργειας. Όλα τα σπίτια κατασκευάστηκαν με χαμηλά ενεργητικά πρότυπα, 42 με τα πρότυπα για τα βιοκλιματικά ή «παθητικά» σπίτια και 10 σπίτια παρήγαγαν περισσότερη ενέργεια από αυτήν που κατανάλωναν.
• Δόθηκαν αντικίνητρα για τη χρήση Ι.Χ. Οι δρόμοι όπου μπορούν να κυκλοφορήσουν είναι λίγοι, ενώ η στάθμευση επιτρέπεται μόνο σε 3 σημεία στα όρια της συνοικίας. Μάλιστα στην κατασκευή των πάρκινγκ δεν συμμετείχαν όσα νοικοκυριά δεν διέθεταν ΙΧ. Με λίγα λόγια το αυτοκίνητο αντιμετωπίστηκε όχι σαν είδος πρώτης ανάγκης, αλλά σαν είδος πολυτέλειας.
• Εξυπηρέτηση από δημόσια συγκοινωνία. Ήδη η περιοχή συνδέται με το δίκτυο του ελαφριού μετρό και σύντομα θα συνδεθεί και με τον υπεραστικό σιδηρόδρομο.

Το έργο ολοκληρώθηκε το 2006, απ’ ότι φαίνεται με επιτυχία. Τα μισά σχεδόν νοικοκυριά δεν διαθέτουν ΙΧ. Αν και παρατηρηθήκαν προβλήματα και δεν στάθηκε δυνατό να απομακρυνθεί το ΙΧ από όλους τους δρόμους, το σχέδιο συγκοινωνιών φαίνεται να λειτουργεί. Κάποιοι είπαν ότι το έργο είναι ελιτίστικο, απευθύνεται σε μεσοαστικές οικογένειες που έχουν το περιθώριο να πληρώσουν κάτι παραπάνω για λίγη περισσότερη «οικολογία» στην καθημερινή τους ζωή. Κατά τη γνώμη μου είναι ένα case-study, ένα παράδειγμα που αν πετύχει μπορεί να αποτελέσει πρότυπο και να βοηθήσει στο να γενικευτούν παρόμοιες παρεμβάσεις.

Πηγή: www.vauban.de