Xειμώνας στη Μάνη

Φώτο Κ. Καταβούτας

Σμόλικας

 Ο Σμόλικας. Το δεύτερο ψηλότερο βουνό της Ελλάδας . Η Βόρεια Πίνδος, ένας από τους ομορφότερους, πιο αραιοκατοικημένους και δύσκολα προσβάσιμους ορεινούς όγκους της Ελλάδας. Ίσως η αιτία της ομορφιάς της να είναι ακριβώς αυτή η αίσθηση, ότι βρίσκεσαι σε μία πολύ εκτεταμένη περιοχή με μικρή ανθρώπινη παρουσία. Η ελληνική εκδοχή του into the wild. Kαι όμως τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι. Συζητώντας με ντόπιους και μη, έμαθα ότι η ευρύτερη περιοχή μέχρι λίγο μετά τον πόλεμο είχε αρκετούς κάτοικους και μάλιστα μεγάλο μέρος των σημερινών δασών τότε χρησιμοποιούνταν για καλλιέργεια ή για βοσκή. 
 Δεν μπορώ να πω ότι έχω διαμορφώσει μία συγκεκριμένη εικόνα για το ποια μπορεί να είναι μία μορφή "βιώσιμης ανάπτυξης" (τι κλισέ) για την ορεινή Ελλάδα, ούτε ισχυρίζομαι ότι έχω το υπόβαθρο για να το προσεγγίσω. Ωστόσο επισκέψεις σαν αυτή που έκανα πριν 10 μέρες μαζί με κάποιους φίλους στο Σμόλικα, σε κάνουν να αποκτάς πιο πλήρη εικόνα για το θέμα. Εθνικά πάρκα με ελλειπή φύλαξη, χωριά που κατοικούνται μόνο από υπερήλικες, θεσμικό πλαίσιο απαρχαιωμένο και υπερβολικά αυστηρό στην πράξη ώστε να μην μπορεί να εφαρμοστεί. Και ένα μοντέλο ορεινού τουρισμού (ακριβός ξενώνας, βόλτα στα χιόνια με το τζιπ, ζεστή σοκολάτα στο σαλέ) να καταρρέει, και ας ήταν το Ζαγόρι ίσως η καλύτερη εκδοχή του στην Ελλάδα. Κάτι άλλο πρέπει να το αντικαταστήσει, γιατί οι ζωντανές τοπικές κοινωνίες μπορούν να προστατεύσουν περιοχές σαν και αυτή από τους κινδύνους (φυσικούς και ανθρωπογενείς). 

H Τύμφη και η κοιλάδα του Αωού σκεπασμένη με την πρωινή ομίχλη

Η Δρακόλιμνη

 Α ναι περπατήσαμε κιόλα. Από το πέτρινο καταφύγιο σε 3.5 ώρες, εκμεταλλευτήκαμε τις καλές καιρικές συνθήκες για να κάνουμε κορυφή και το βραδινό χιονάκι, για να ισχυριστούμε ότι η ανάβαση ήταν χειμερινή. Στην κάθοδο απολαύσαμε τη Δρακόλιμνη και πήραμε ένα υπνάκο δίπλα σε αυτήν, πριν επιστρέψουμε στο καταφύγιο λίγο πριν σκοτεινιάσει. Σε γενικές γραμμές ένα βουνό εύκολο για το ύψος του και πολύ όμορφο για τη σχετικά μικρή δυσκολία του (όλα αυτά χωρίς χιόνι, γιατί το χειμώνα οι δυσκολία θα αυξάνεται εκθετικά φαντάζομαι). 

Η δεύτερη ψηλότερη κορφή (Μόσια) όπως φαίνεται από την κορυφή του Σμόλικα

Η Δρακόλιμνη από την κορυφή

φώτο Κ. Καταβούτας

Φθινοπωρινή πεζοπορία στην Οίτη.

Το προηγούμενο Σαββατοκυριακό με το ΣΦΟΣΠ Κρυστάλλης, επισκεφτήκαμε το βούνο της Οίτης. Ένα από τα ομορφότερα βουνά της Νότιας Ελλάδας, γνωστό για τα λιβάδια του, το ομαλό του ανάγλυφο και τις εποχιακές λίμνες του. Το καταφύγιο στη βόρεια πλευρά του βουνού δεν λειτουργεί λόγω βλαβών στη στέγη, για αυτό διανυκτερεύσαμε στο καταφύγιο "Φοίβος" του ομώνυμου φυσιολατρικού συλλόγου, στην Άνω Παύλιανη. Τι καταφύγιο δηλαδή, πιο πολύ με ξενώνα έμοιαζε (ευχαριστούμε για την φιλοξενία). 

 Την πρώτη μέρα κάναμε ένα μικρό περίπατο στο ρέμα της περιοχής, παράλληλα με το οποίο υπάρχει σηματοδοτημένο μονοπάτι με παιδικές χαρές, κιόσκια και ένα αναστηλωμένος νερόμυλος. Σάββατο βράδυ αυτοσχέδιο τσιμπούσι με φασολάδα, μακαρόνια, όμορφη μουσική και άφθονο κρασί. Οι περισσότεροι προτίμησαν τους άνετους κοιτώνες, κάποιοι προτιμήσαμε τις σκηνές. Η υγρασία και το κρύο έντονο αλλά ανεκτό, όμως η θέα προς το Μαλιακό με το που ανοίγουμε τα μάτια μας, αποζημιώνει.

 Την Κυριακή δεν κατευθυνθήκαμε προς την κορυφή Πύργος, αλλά προς την κορυφή Ξεροβούνι, μέσω του αρχαιολογικού χώρου της Πυράς του Ηρακλή. Η πορεία πολύ ομαλή, μέσα από ελατόδασος, μέχρι το διάσελο της Πυράς. Εκεί η θέα προς τα Βαρδούσια κόβει την ανάσα, η οποία μας συνοδεύει στην τελική κόντρα μέχρι την κορυφή. Αφού κινηθούμε για λίγο σε κορυφογραμμή κατεβαίνουμε απότομα και μπαίνουμε σε πυκνό ελατόδασος, πριν επιστρέψουμε στο καταφύγιο. 

  Η Οίτη μας αποζημίωσε, ακόμα και αν δεν την επισκεφτήκαμε την άνοιξη, που θεώρειται η ομορφότερη εποχή για το συγκεκριμένο βουνό. Είναι ένα βουνό με πυκνά δάση, το οποίο αν και έχει υψόμετρο πάνω από 2000 μ. έχει πολύ ομαλό ανάγλυφο που το κάνει προσιτό ακόμα και σε αρχάριους πεζοπόρους. Το μόνο αρνητικό, το υπερβολικό δίκτυο δασικών δρόμων, που φτάνουν σχεδόν μέχρι την κορυφή του βουνού, εξυπηρετώντας άγνωστο ποια σκοπιμότητα. Επίσης η σήμανση των μονοπατιών δεν θα έλεγε κανείς ότι είναι και ιδανική, για ένα βουνό με τέτοιο πεζοπορικό ενδιαφερον. 

Χώρος αναψυχής στο ρέμα της Άνω Παύλιανης

Η πρωινή θέα από το μπαλκόνι του καταφυγίου

Η θέα προς τα Βαρδούσια

  

  

Λίγο πριν φτάσουμε στην Πυρά του Ηρακλή

Φθινοπωρινός Όλυμπος

Φώτο Κ. Καταβούτας

Πετάλι στον κάμπο

Από μία πρόσφατη ποδηλατική βόλτα στο θεσσαλικό κάμπο, που αυτήν την εποχή είναι στα καλύτερα του.

φώτο Κ. Καταβούτας

Trekking στους Δολομίτες.

   Για χρόνια σχεδίαζα το ταξίδι που κατόρθωσα να κάνω τον περασμένο Αύγουστο. Ένα trekking στους Δολομίτες. Από το περασμένο φθινόπωρο είχα αρχίσει την έρευνα (βιβλία, ιστοσελίδες, μαρτυρίες φίλων που έχουν πάει). Από τον Ιούνιο η διαδρομή σε γενικές γραμμές είχε καθοριστεί και οι διανυκτερεύσεις στα καταφύγια είχαν κλείσει. Ο κίνδυνος του να φτάσεις και να βρεις το καταφύγιο γεμάτο μεγάλος και το είχαμε ζήσει ήδη στα Πυρηναία. Οπότε τα ταξίδι μπορεί να υστερούσε σε ανεμελιά και να έλειπε η λογική του "πάμε και βλέπουμε", ωστόσο η όλη εμπειρία άξιζε τον κόπο.

Εικόνα από την Κορτίνα

   Στους Δολομίτες οι πεζοπορικές διαδρομές που μπορεί να κάνει κανείς είναι άπειρες, χώρια οι ferrata, αναρριχητικές διαδρομές με σταθερά σκοινιά. Συνεπώς η επιλογή της διαδρομής δεν ήταν εύκολη διαδικασία. Επιλέξαμε με δύο βασικά κριτήρια: η διαδρομή να είναι προσβάσιμη με μέσα μαζικής μεταφοράς για να μην χρειαστεί να νοικιάσουμε αυτοκίνητο και εκτοξευθεί το κόστος και το επίπεδο δυσκολίας να μην είναι μεγάλο, για δύο πεζοπόρους μέσης εμπειρίας τουλάχιστον. Για αυτό καταλήξαμε σε μία κυκλική διαδρομή η οποία ξεκινούσε και κατέληγε στην Cortina d' Ampezzo, ένα τουριστικό θέρετρο με εύκολη πρόσβαση από το αεροδρόμιο της Βενετίας. Ενδιάμεσα δύο διανυκτερεύσεις σε καταφύγια και μία διαδρομή που κινείται σε υψόμετρο 1500-1300-2000(πρώτη διανυκτέρευση)-2300-1900 (δεύτερη διανυκτέρευση)-800.

   Η πρώτη μέρα περιελάμβανε το κουραστικό ταξίδι μέχρι την Κορτίνα. Ξύπνημα χαράματα, πολύ πρωινή πτήση, 4ωρη αναμονή στο πολύβουο αεροδρόμια της Βενετίας, 3ωρο ταξίδι με πούλμαν, μίση ώρα αναμονή στο σταθμό της Κορτίνα, τοπικό λεωφορείο και άφιξη στο Πόκολ, ένα μικρό χωριό όπου βρισκόταν το ξενοδοχείο μας. 7 το βράδυ 15 ώρες μετά την αναχώριση από το σπίτι και η πρόκληση του να φας κάτι πρόχειρο και να κοιμηθείς είναι μεγάλη. Ωστόσο η περιέργεια του επιστρέψουμε για να δούμε την Κορτίνα (είναι που τη θυμόμαστε και από το Ροζ Πάνθηρα) και να αγοράσουμε χάρτες για τη διαδρομή νικάει. Η Κορτίνα λοιπόν, αν και πανάκριβη, είναι γοητευτική. Δεν υπάρχει ακραία επίδειξη πλούτου και ακριβά αμάξια (τουλάχιστον τον Αύγουστο που είνα off season), ενώ σε σχέση με τα ελληνικά και ξένα νεόκτιστα χειμερινά θέρετρα έχει άλλο αέρα και ατμόσφαιρα. Μιλάμε για το πρώτο χειμερινό θέρετρο στον κόσμο με ξενοδοχεία από τα τέλη του 19ου αιώνα. Καμία σχέση με τις κακόγουστες πολυκατοικίες ή τα σαλέ που βλέπει κανείς στις Αλπεις στα Πυρηναία, την Αράχοβα ή το Καιμάκ(sic!). Mέχρι εκεί όμως ο βασικός λόγος του να είσαι εκεί, είναι για να φύγεις για τα καταφύγια.

Το Croda da Lago, όπως φαίνετα
 από το ξενοδοχείο στο Pocol

  Αφού ξυπνήσουμε και πάρουμε ένα γερό πρωινό ξεκινάμε από το ξενοδοχείο που βρίσκεται ακριβώς στην αρχή του μονοπατιού που διαλέξαμε, οπότε κερδίζουμε πολύτιμο χρόνο. Το μονοπάτι την πρώτη ώρα κινείται κοντά σε κατοικημένες περιοχές, περνάει δίπλα από μία τεχνητή λίμνη, ένα καταφύγιο-ταβέρνα δίπλα σε μία άλλη μικρή αλπική λίμνη μέσα σε δάσος και μία πηγή. Όμορφα τοπία, ωστόσο ο ήχος των μηχανών που κατευθύνονται προς το Passo Giau δεν σε αφήνουν να νιώσεις ότι είσαι σε παρθένα περιοχή. Κάποιο στιγμή μπαίνουμε στο κατ' εξοχήν μονοπάτι που κινείται σε όμορφο δάσος κωνωφώρων. Θα μπορούσε να είναι τοπίο σε ελληνικό βουνό, μόνο που έχω την εντύπωση ότι οι ανηφόρες είναι λίγο πιο απότομες από τα αντίστοχα ελληνικά μονοπάτια. Μπορεί να είναι και ιδέα μου, ίσως το μονοπάτι φτιάχτηκε κυρίως για downhill. Ξαφνικά στο πρώτο ξέφωτο εμφανίζονται τα πρώτα βράχια. Σταματώ για φωτογραφία και με μία επιδέξια κίνηση χάνω πoλωτικό και ένα ουδέτερο φίλτρο μαζί. Είναι μάταιο να το ψάξω βρίσκονται μέτρα χαμηλότερα. Όμορφα ξεκινήσαμε...

H πρώτη φυσική λίμνη που συναντήσαμε

Η τεχνητή λίμνη κοντά στο Pocol

 Η λίμνη και το Croda da Lago

   Η ανηφόρα συνεχίζεται μέσα σε μονοπάτι που περπατάμε ολομόναχοι και σύντομα φτάνουμε στο οροπέδιο όπου βρίσκεται η αλπική λίμνη και το καταφύγιο που θα διανυκτερεύσουμε. Πλέον δεν είμαστε μόνοι μας. Δεκάδες άτομα από διάφορες χώρες που έχουν έρθει από άλλα μονοπάτια, με ποδήλατα ή τζιπ-ταξί για να κάνουν πικνικ στη λίμνη ή να πιουν μπύρα έξω από το καταφύγιο Palmieri - Croda da lago.

H ώρα είναι 1 το μεσημέρι, έχουμε αρκετή ώρα να βολτάρουμε στη λίμνη και στο οροπέδιο, χαζεύοντας τις κορυφές Croda da lago και Becco di mezzodi. H θέα είναι μαγευτική, η θερμοκρασία ευχάριστη, το νερό στη λίμνη παγωμένο, τόσο ώστε να μην μετανιώνουμε που ξεχάσαμε το μαγιό. Για ώρα ξαπλώνουμε στο χορτάρι, χαλαρώνοντας. Το μόνο που διακόπτει την ηρεμία και το τοπίο χωρίς κανένα ανθρώπινο ίχνος, είναι τρία ελικόπτερα το όποια μεταφέρουν προφανώς τους celebrities επιβάτες του στη Μarmolada ή κάπου αλλού. Για λίγες στιγμές όπως τα βλέπω να έρχονται προς εμάς και εμείς να βρισκόμαστε σε ένα ξέφωτο στο οροπέδιο νιώθω ότι παίζω στο Platoon. Η ώρα περνά γρήγορα και στις 7 σερβίρεται το δείπνο. Είναι ότι χρειάζεται εκείνη την ώρα, σπαγγέτι alli oglio και λουκάνικο με polenta, πουρές από καλαμποκάλευρο, πολύ σύνηθες σε όλη την Αδριατική. Κρασάκι και σκέψεις: είμαστε όντως σε καταφύγιο, αυτό που κάνουμε είναι όντως πεζοπορία; Ναι, είναι όντως καταφύγιο που θυμίζει περισσότερο τα παλιά χάνια πριν επικρατήσουν τα μηχανοκίνητα μέσα. Ένας χώρος που σερβίρεται άφθονο φαγητό σε άνθρωπους που έχουν περπατήσει πολύ και το ίδιο θα κάνουν και την επόμενη μέρα. Οι οποίοι άνθρωποι είναι από διάφορες χώρες και διάφορες ηλικίες (με έμβαση στις πάνω από 50 και δευτερευόντως στις γύρω στις 30-40) κάνουν αυτό που κάνει μία (μειοψηφική σίγουρα, αλλά σεβαστή) μερίδα κόσμου: διακοπές στο βουνό που συνδιάζονται με κάποιας μορφής πεζοπορία. Αφού το λύσαμε και αυτό και πείσαμε τον εαυτό μας ότι κάνουμε κάτι ζόρικο πάμε για ύπνο. Κοιτώνας 15 ατόμων, ροχαλητό σε τετραφωνία, ελαφριά ποδαρίλα, κάποια πράγματα δεν αλλάζουν ποτέ και πουθενά. 

To καταφύγιο Palmieri - Croda da Lago

Ξημέρωμα στο  Croda da Lago

   Το πρώτο φως του ήλιου μου θυμίζει ότι θα υπάρχουν έξω ωραίες ευκαιρίες για φωτογραφία, οπότε σηκώνομαι πριν τις 7 που σερβίρεται το πρωινό, το οποίο φαίνεται περιττό εφόσον δεν έχει χωνευτεί το βραδινό, ωστόσο ακολουθούν 6 ώρες καθαρή πορεία και 14 χιλιόμετρα. Για αυτό ας εκμεταλλευτούμε το ζυμωτό ψωμί και το υπέροχο μέλι (από Αυστρία αν καταλαβαίνω καλά). Ξεκινάμε πρώτοι από όλο το καταφύγιο για να είμαστε μόνοι στη διαδρομή. Ωστόσο σε μία ώρα που φτάνουμε ένα διάσελο στα 2300 (που θα είναι και το ψηλότερο σημείο της διαδρομής) μας προσπερνάνε δύο εικοσάχρονοι Γερμανοί που γνωρίσαμε την προηγούμενη μέρα και μία παρέα 60χρονων Ιταλών, εκ των οποίων τον ένα δεν τον είδα κάποια στιγμή το προηγούμενο βράδυ να μην καπνίζει. Συνειδητοποιούμε για πολλοστή φορά ότι κάποιοι λαοί είναι προσαρμοσμένοι σε κάποια πεδία και εμείς στο ορεινό υστερούμε και τους αφήνουμε να περάσουμε για αν απολαύσουμε τη διαδρομή μόνοι μας. Η οποία στις επόμενες 2 ώρες δικαιώνει απόλυτα την απόφαση μας να έρθουμε μέχρι εκεί. Αλπικά λιβάδια με αγελάδες ελεύθερης βοσκής, όλες οι κορυφές σε πλήρη διάταξη (στο βάθος και η Μarmolada με τον παγετώνα της), μονοπάτι που κινείται σε ισουψή ανεβοκατεβαίνοντας κινούμενο σε σάρα, σε λιβάδι, σε δάσος. Τέλεια, η διαδρομή μέχρι το rifugio citta di fiume,  το καλύτερο κομμάτι της διαδρομής. 

Λίγο πριν το διάσελο

Το Croda da lago αφού έχουμε μπει στην αλπική ζώνη

Kατεβαίνοντας για το Citta di fiume

   

 Citta di Fiume

Pelmo και Pelmetto

  Το εν λόγω καταφύγιο είναι όμορφο, αλλά εύκολα προσβάσιμο από το δρόμο (15 λεπτά από το πάρκινγκ και τον επαρχιακό δρόμο), οπότε πάλι βρισκόμαστε με αρκετό κόσμο και μία μακρινή βουή από μηχανοκίνητα οχήματα. Το επόμενο κομμάτι της διαδρομής (1,5 ώρα) κινείται σε σάρα στη βάση του βουνού Pelmo. Μετά το refugio Staulanza το οποίο βρίσκεται πάνω στο δρόμο και πιο πολύ θυμίζει ξενοδοχείο, συνεχίζουμε να τραβερσάρουμε το Pelmo από τη νότια πλευρά αυτή τη φορά. Για αρκετή ώρα κινούμαστε σε πυκνό δάσος, στα ξέφωτο ξεχωρίζουμε το Pelmo στα αριστερά μας και το Civetta στα δεξιά. Στη συνέχεια το μονοπάτι γίνεται πιο πλατύ και μπαίνουμε σε δάσος με χαμηλότερα δέντρα (πυρκαγιά, χιονοστιβάδα, κάτι άλλο;). Πιο μονότονη διαδρομή, αλλά εντυπωσιακή θέα από Pelmo και το λούκι που το χωρίζει από το Pelmetto. O ήλιος γίνεται αφόρητος αφού δεν υπάρχει σκιά για δείγμα, ευτυχώς βρίσκουμε τις πηγές από ένα ποταμάκι και μόλις καβατζάρουμε και πιάσουμε τη ανατολική πλευρά του Pelmo, o καιρός αλλάζει ραγδαία. Αέρας, συννεφιά και το καταφύγιο πουθενά στον ορίζοντα. Βάζουμε αδιάβροχα γιατί ακολουθεί ένα κάπως εκτεθειμένο κομμάτι που δεν είναι να σταματάς, και συνεχίζουμε. Η κούραση και η βαρεμάρα του "πότε φτάνουμε;" ως γνωστόν κορυφώνεται όταν ξεσπάει η μπόρα. Για ένα δεκάλεπτο νιώθω ευτυχής που έφερα αδιάβροχο, αλλά και αγωνία για το αν η απόφαση να μην πάρουμε πλάστικό κάλυμμα για τα σακίδια σε μία εξοργιστική τιμή στην Κορτίνα, ήταν μοιραία ή όχι. Τελικά φτάνουμε στο Rifugio Venezia, όπου μας περιμένει μία ευχάριστη έκπληξη. Έχοντας κλείσει νωρίς δωμάτιο, μας είχαν βάλει σε δίκλινο με θέα το Pelmo. 

Ξημέρωμα στο Pelmo

   To Rifugio Venezia ήταν το πιο όμορφο από όσα είδαμε, με θέα στο Pelmo και τα γύρω βούνα, το πιο ορειβατικό γιατί δεν είχε εύκολη πρόσβαση και ήταν βάση για το γύρo του Pelmo που απ' ότι λένε απαιτεί scrabbling ή/και χρήση σκοινιών. Επίσης το φαγητό ήταν πιο λιτό ή έτσι μας φάνηκε, γεγονός που επέτεινε την αίσθηση του καταφυγίου. Γρήγορα πίσω στις κουκέτες του δίκλινου για να κοιμηθούμε από τις 9 και να καταφέρουμε να κοιμηθούμε 9 (εννιά) ώρες, δεν νομίζω ότι θα καταφέρω ποτέ να κοιμηθώ περισσότερο σε καταφύγιο. Το πρωινό ξύπνημα μας φανέρωσε ένα θέαμα μαγευτικό, τις πρωινές ακτίνες του ήλιου να φωτίζουν την ανατολική ορθοπλαγιά του Pelmo που βρισκόταν ακριβώς από πάνω μας. Πρωινό και πέρνουμε ένα εναλλακτικό μονοπάτι θα μας έβγαζε στο San Vito de Cadore από μία γρήγορη και απότομη, αλλά θεωρητικά όχι τόσο όμορφη διαδρομή. Μικρό το κακό γιατί και η διαδρομή είχε αρκετά όμορφη θέα τόσο στο Pelmo, όσο και στα απέναντι Sorapis και Antelao και η σκέψη μας ήταν πλέον στο πώς θα καταφέρναμε να προλάβουμε το λεωφορείο των 11.30 γιατί μας περίμενε και η Βενετία...

Άφιξη στο San Vito di Cadore.
Αυτό ήταν, φτάσαμε

Κάποια συμπεράσματα

Θέλει προσπάθεια για να χαθείς στους Δολομίτες

 Πάντα όταν περπατάει κανείς στο εξωτερικό αναπόφευκτα κάνει κανείς συγκρίσεις με την Ελλάδα, πόσο οργανωμένα είναι, μήπως το παρακάναν με την ανάπτυξη κλπ. Η όλη συζήτηση είναι βέβαια μάταιη για όποιον σαν και εμάς αποκτάει μία αποσπασματική εικόνα με 2-3 μέρες περπάτημα εκεί. 

  Τα μονοπάτια είναι ομολογουμένως καταπληκτικά: χωρίς να φτάνουν σε υπερβολές και αν γίνονται δασικοί δρόμοι, είναι αρκετά ξεκάθαρα και σηματοδοτημένα για να μην μπορεί κανείς να χαθεί. Το τοπίο είναι όντως ξεχωριστό, ιδιαίτερα οι ορεινοί όγκοι, οι οποίοι άλλωστε είναι και το χαρακτηριστικό των Δολομιτών. Οι οποίοι όγκοι δεν ξεπερνάνε τα 3000-3500 μέτρα υψόμετρο, ώστε να τα νιώθεις δίπλα σου, χωρίς να ανεβαίνεις ιδιαίτερα ψηλά. Μιλάμε για ένα ορεινό όγκο τόσο μεγάλο ώστε να μπορείς να συνδυάσεις διαδρομές κινούμενος για μέρες σε μονοπάτια. Βέβαια αν θέλει κανείς μπορεί να έχει σαν βάση κάποιο χωριό και να κάνει ημερήσιες διαδρομές, ποδήλατο, ferrata, αλλά εκεί το κόστος εκτοξεύεται αφού η διαμονή σε ξενοδοχεία είναι πανάκριβη. 

  Από την άλλη μιλάμε για μία περιοχή στην οποία δημιουργήθηκε ουσιαστικά η έννοια του αλπινισμού και του χειμερινού τουρισμού εδώ και 50 χρόνια. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το οδικό δίκτυο να είναι πολύ πυκνό, τα χιονοδρομικά να βρίσκονται παντού, ενώ δεν λείπουν και ακρότητες όπως το σκι με ελικόπτερο. Έτσι σε κανένα σημείο δεν νιώθει κανείς into the wild. Εμείς πάντα βρισκόμασταν σε απόσταση μικρότερη από 4-5 χιλιόμετρα από επαρχιακή οδό, ενώ ο δρόμος που συνέχιζε από το ξενοδοχείο, είχε ένα πέρασμα (passo Giaiu) με μεγαλύτερο υψόμετρο από αυτό που φτάσαμε εμείς. Σε αυτό τα βουνά της Ρούμελης ή της Πίνδου υπερτερούν. Βέβαια μαθαίνω ότι προσπαθούν να βάλουν κάποια όρια, όπως η απογόρευση του σκι με ελικόπτερο στη Marmolada κλπ. 

  Τέλος ο φόβος του αγνώστου στο εξωτερικό και η ανάγκη να έχεις κλεισμένη διαμονή σε "κρατάει" ώστε τελικά να επιλέγεις μία διαδρομή χαμηλότερη από το επιπεδο σου. Αυτό πάθαμε και εμείς. Την επόμενη φορά θα ήθελα να πήγαμε πιο off season έτσι ώστε να επιλέξω τη διαδρομή εκείνη τη στιγμή με βάση και τον καιρό και τη διάθεση της στιγμής, ή το πιθανότερο  να έκλεινα σε ένα καταφύγιο σαν βάση και να έκανα μονοήμερες πορείες και ferrata που μου έμειναν απωθημένο.

 Συμβουλές για όποιον ήθελε να κάνει κάτι αντίστοιχο.

 Δεν είμαι ο πλέον αρμόδιος, αφού ούτε ιδιαίτερα έμπειρος είμαι, ούτε κάναμε κάτι ιδιαίτερα δύσκολο. Ωστόσο μια που ξεκίνησα να γράφω, ας το κλείσω έτσι.

  Λοιπόν οποιοσδήποτε έχει μία κάποια εμπειρία και εξοπλισμό σχετικό με πεζοπορία μπορεί να περπατήσει στους Δολομίτες. Υπάρχουν διαδρομές για όλους, ακόμα και οι ευκολότερες χαρίζουν πανοραμική θέα στους βράχους. Η σήμανση είναι πυκνή σε βαθμό σχεδόν κουραστική, πυξίδα και γνώσεις προσανατολισμού δεν χρειάζονται, αυτό που χρειάζεται είναι ένας χάρτης 1:50000 π.χ. Tabacco που πωλούνται στα χωριά, για να μπορεί κανείς να παρακολουθήσει τη σήμανση, να βρει εναλλακτικές στη διαδρομή και να αναγνωρίσει τα βουνά που βλέπει. Από εξοπλισμό πρέπει να πάρει κανείς πλήρη χειμερινό εξοπλισμό πλην πιολέ κραμπόν. Εμείς π.χ. χρησιμοποιήσαμε φλις, ισοθερμικά, αδιάβροχο τζάκετ, χειμερινό υπνόσακο (στο καταφύγιο δεν έχει σόμπες και το βράδυ κάνει κρύο. Είμαστε τυχεροί γιατί βρήκαμε καλό καιρό, αλλιώς είμαι σίγουρος ότι θα χρησιμοποιούσαμε και γάντια, σκούφους. Όσον αφορά την πρόσβαση υπάρχει η δυνατότητα να χρησιμοποιήσει κανείς ΜΜΜ, όπως εμείς, αλλά αυτό σε περιορίζει κάπως. Το ιδανικό είναι να έχει κανείς χρόνο και αν είναι παρέα 4 ατόμων τουλάχιστον, ώστε να ταξιδέψει με ΙΧ από Ελλάδα. Έτσι μπορεί να έχει πρόσβαση σε highlights οπως το Tre cime di Lavaredo ή σε πιο απομακρυσμένες περιοχές που αλλιώς θα απαιτούσαν ταξί ή νοικιασμένο αμάξι. 
φώτο Κ. Καταβούτας

Βίντεο που παρουσιάζει διάφορες τεχνικές δόμησης με χώμα, σε ένα νέο κτήριο στη Χιλή.

Aπό το blog http://arquitecturasdeterra.blogspot.gr/

ένα πολύ ενδιαφέρον βίντο που περιγράφει τα στάδια κατασκευής του Κέντρου Εφαρμοσμένης Οικολογίας (Centro de Ecología Aplicada).

Το πολύ ενδιαφέρον στο έργο αυτό είναι ότι εξελίσσει παραδοσιακές τεχνικές δόμησης με χώμα, όπως τον τσατμά (wattle and daub) με νέα υλικά και εργαλεία (όπως πλέγμα από χάλυβα αντί για ξύλα, και υδραυλικούς κόπανους αντί για χειροκίνητους στο pise). Άλλωστε μιλάμε για μία σεισμογενή περιοχή και η χρήση του χάλυβα, ίσως αυξάνει σοβαρά τις αντοχές των τοίχων από χώμα.
Arquitectura y Construcción en Tierra: Técnicas Contemporáneas from Fundación Jofré on Vimeo.

Le Domaine de la Terre. Mία συνοικία με χωμάτινα σπίτια.

Στις αρχές της δεκαετίας του '80 στο L'Isle-d'Abeau της ΝΔ Γαλλίας εξελίχθηκε ένα μεγάλης κλίμακας πείραμα. Κατασκευάστηκαν 65 κατοικίες από χώμα με διάφορες τεχνικές (καλουπωτός πηλός, πλιθιά, άχυρο με πηλό). Σκοπός ήταν δοκιμαστούν στην πράξη όλες αυτές οι τεχνικές, οι οποίες είχαν αρχίσει να αναβιώνουν και να κατασκευαστούν σπίτια χαμηλού κόστους για όσους τα είχαν ανάγκη. Η συνοικία εγκαινιάστηκε το 1985 και 27 χρόνια μετά τα σπίτια συμπεριφέρονται, σύμφωνα με τις πληροφορίες, πολύ καλά, ενώ η περιοχή έγινε ένας μικρός τουριστικός προορισμός για τους θιασώτες της αρχιτεκτονικής με χώμα. Κάποιες φωτογραφίες από την ιστοσελίδα του τοπικού δήμου, με την ελπίδα να μπορέσω να επισκεφτώ κάποτε το χωριό αυτό.

 φώτο Florian Riebel

Kιάτο - Διακοφτο με ποδήλατο.

 Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, με μία μικρή παρέα, είχαμε σχεδιάσει να είναι ποδηλατικό. Προαστιακός μέχρι το Κιάτο και από εκεί μία ευχάριστη διαδρομή, ισιάδι, δίπλα στη θαλάσσα, η οποία περνάει από αρκετά όμορφα χωριά. Ιδιαίτερα το κομμάτι Ξυλόκαστρο - Δερβένι πολύ όμορφο. Βοήθησε και το πρωινό της ώρας. Έκπληξη τα πόσα πολλά σπίτια είναι πλινθόκτιστα, αρκετά σε καλή κατάσταση. Στο Δερβένι στάση για τυρόπιτες και στην Ακράτα στάση. Στήνουμε σκηνές στο πολύ όμορφο κάμπινγκ, με την ακόμα καλύτερη παραλία και το απόγευμα συνεχίζουμε για Διακοφτο μέσα από πευκόφυτη διαδρομή με ωραία θέα. Εκεί φρυγαδέλι και άλλα καλοκαιρινά πιάτα δίπλα στη θάλασσα και επιστροφή, βράδυ πια, στην Ακράτα για διανυκτέρευση. Την Κυριακή το απόγευμα επιστροφή, η ζέστη μας ταλαιπωρεί, η στάση στο Ξυλόκαστρο για βουτιά επιβεβλημένη. Σύνολο 130 χλμ σε 2 μέρες η διαδρομή εδώ.

Λίγο πριν το Διακοφτό.

 Σπίτι στο Κάτω Λουτρό με πλινθοδομή στον πάνω όροφο

φωτο Κ. Καταβούτας

Kατασκευή με καλουπωτό χώμα.

 Τον περασμένο Ιούνιο, σαν μέλος των Μηχανικών της Γης, δεχτήκαμε πρόσκληση από τους ανθρώπους και τις ομάδες που διοργανώνουν την οικογιορτή του Μαραθώνα, για να κατασκευάσουμε μία μικρή κατασκευή από καλουπωτό πηλό. Ο στόχος ήταν να φτιαχτεί ένας τοιχίσκος - "stand", όπου στην επικείμενη οικογιορτή να μπορούν να τοποθετηθεί έντυπο υλικό σχετικά με τη δόμηση με πηλό, αλλά ταυτόχρονα κάποιος να μπορεί να δει ένα μικρό δείγμα ενός τέτοιου τοίχου μπροστά του. Η κατασκευή έγινε σε δύο συνεχόμενα σαββατοκύριακα. Το πρώτο αφού διαλέξαμε μία παλέτα από το διπλανό-ρέμα σκουπιδότοπο για να το χρησιμοποιήσουμε σαν βάση, τοποθετήσαμε πάνω του μία σειρά από τούβλα. 

                                                          

 Την επόμενη βδομάδα και αφού το κονίαμα της βάσης είχε στεγνώσει, επιλέξαμε το μείγμα. Η διαδικασία επιλογής και παραγωγής του μίγματος, ήταν στην ουσία και ένα εργαστήριο πάνω στην επιλογή εδαφικού μείγματος για όσους, κυρίως φοιτητές αρχιτεκτονικής ήταν εκεί. Η διαδικασία "κοπανήματος" του χώματος προχώρησε αρκετά γρήγορα, με τις απαραίτητες δυσκολίες και πατέντες, ωστόσο το αποτέλεσμα μας αποζημίωσε.